top of page

Hoe treedt er erosie op?

Foto van schrijver: BertovdBijBertovdBij

Bijgewerkt op: 5 dagen geleden

Bergketens zijn allemaal onderhevig aan erosie. Zelfs tijdens een mensenleven is dit echter nauwelijks meetbaar omdat dit proces zich heel langzaam voltrekt. Puin op de bergwanden wijst op dit verval. Dit proces van verval gaat net zo lang door totdat de berg geheel is verdwenen of als er weer een nieuwe berg is gevormd en dan begint dit proces weer van voren af aan.


Erosie


Hoge bergen van bergketens als de Alpen, Pyreneeën en noem maar op lijken voor een eeuwigheid gemaakt te zijn door de natuur. Het zijn immers hele harde stenen, maar schijn bedriegt. Vrijwel elke helling van zo´n bergketen ligt bezaaid met puin, van grote rotsblokken tot kleine kiezels maar dit wijst op verval of erosie. Verder naar beneden ligt er in de bedding van de bergstroompjes ook allerlei puin wat naar beneden is gevallen de laatste jaren of eeuwen. De regen en de zon hebben invloed op de afkalving van de bergtoppen, maar dit is slechts een heel geleidelijk proces. Zelfs tijdens een mensenleven lang zijn er nauwelijks veranderingen meetbaar en dus onzichtbaar.


Steen kan niet tegen natuurkrachten en zuren


Ook al is de steensoort nog zo hard, het kan geen bescherming bieden tegen de door de zon gevoerde krachten of (hevig) regenval. Graniet, kalk en zandsteen lijken op het eerste gezicht echt onverwoestbaar, maar elke drup die valt zal een hele kleine hoeveelheid van de steen meenemen en de steen keer voor keer weer verder uithollen. Als er al een aantal rotsen uit de bergwand zijn weggeslagen, dan wordt deze oppervlakte die dan ook weer bloot staat aan de zon en regen nog krachtiger blootgesteld aan deze natuurkrachten. Dit proces wordt nog verder bevorderd als er onder of op de oppervlakte van de stenen zich zuren bevinden. Dit kan ook uit de lucht komen, maar zit soms ook in de grond en kan zelfs in plantenwortels zitten. Op naakte rotsen zitten soms ook algen en/of korstmossen die vretende zuren uitscheidden.



De krachten van de verwering en van de afbraak werken samen


De krachten van deze verwering worden ondersteund door de krachten van de afbraak. Hierin speelt water ook een hoofdrol. Als er een hevige regenbui losbarst dan ontwikkeld deze stroom water een enorme kracht. Dit water verplaatst zich met een behoorlijke snelheid bergafwaarts vanaf een bergstroom naar het dal beneden. Deze stroom neemt (grote) rotsblokken mee en verkleint ze ook tijdens de weg naar beneden. Deze brokstukken worden immers constant tegen elkaar aan geslagen. Ze worden stenen vermalen tot grind, en het grind wordt fijngewreven tot zand tot het daarna een nog kleiner kleideeltje wordt. Afhankelijk van wat de stroomsnelheid is draagt het water deze deeltjes met zich mee en zet ze ergens af waar het water langzamer gaat stromen. Zo ontstaat grind aan de voet van een gebergte, en zand langs de door de vlakte slingerende bedding en in de brede monding van de zee, modder en klei pas ver daarbuiten aan de andere kant van de monding. Op deze manier werken stroompjes en rivieren mee om het aardoppervlak vlak te maken.


Het stromende water vreet zich steeds dieper in de ondergrond


Het stromende water kan zich steeds dieper vreten in de ondergrond omdat de voortrollende stenen eigenlijk werken als een soort van schaven. Zo wordt een smalle kloof heel langzaam een ravijn om uiteindelijk een steeds groter dal te worden, waar een rivier doorheen slingert. Een hoofdrivier maakt ook zijn eigen bedding langzaam steeds dieper, en dat is dus precies hetzelfde wat de zijrivieren ook doen. Ze graven zich steeds dieper in het landschap en slijten het steeds verder af. Deze aardafgraving kan dus plaatsvinden door water maar ook door ijs en wind en wordt door geologen dus erosie genoemd. Het Latijnse woord erodere betekent dan ook wegvreten.


Rivieren kunnen onvoorstelbaar veel materiaal vervoeren


De hoeveelheden materiaal die worden vervoerd in de rivieren is onvoorstelbaar veel. Zo vervoert bijvoorbeeld de Rijn alleen al jaarlijks 4 miljoen ton modder uiteindelijk via ons land naar de Noordzee toe. Een ingewikkelde rekensom leert ons dan dat elke 25.000 jaar haar stroomgebied (Rijn) een meter dieper zal worden. Nederland bestaat voor een groot gedeelte uit gruis wat komt uit gebieden als de Eifel, het Zevengebergte en de Alpen. Onvoorstelbaar hoe krachtig deze verweringskrachten kunnen zijn, maar ze scheppen tegelijkertijd wel weer nieuw leven. Al onze vruchtbare grond hier op aarde is ooit ontstaan uit fijngemalen steen.


Tot slot


Door menselijke activiteiten kan het erosieproces nog verder versnellen. De mens is nog steeds bezig met het kappen van bossen. Ook heeft de mens heel veel landbouwgrond in zijn bezit. Dit land wordt kaal gehouden door ploegen. Deze twee factoren kunnen ook een belangrijke rol spelen in het erosieproces.

0 weergaven

Recente blogposts

Alles weergeven
Post: Blog2_Post

Inschrijfformulier

Bedankt voor de inzending!

© Bizzybee Library

bottom of page