.png)
De continentale platen zijn altijd in beweging. Tijdens deze processen van miljoenen jaren worden bergen gevormd. Door het schuiven van deze platen wordt gesteente gevouwen waardoor heuvels en bergen ontstaan. Na verloop van tijd kunnen bergen ook weer verdwijnen. In dit artikel leest u alles over het ontstaan van bergen.
Tegengestelde krachten laten bergen groeien
Als bergen alleen maar onderhevig waren aan krachten van de verwering en afbraak dan zou de oppervlakte van de aarde allang zo plat zijn als een dubbeltje en zou het gelijkmatig bedekt zijn met een grote 800 meter diepe oceaan, maar niks is minder waar. De aarde en daarmee ook de bergen zijn onderhevig aan erosiekrachten van regen, vorst en de wind die worden aangedreven door de zon. Deze erosiekrachten staan tegenover de krachten afkomstig uit het binnenste van de aarde. Deze tegengestelde krachten werken de vervlakking tegen en scheppen juist weer nieuwe en hoge(re) bergen. Dit is een continue gevecht tussen de krachten wat al miljarden jaren lang voortduurt. Dit proces zal ook nog miljarden jaren voortduren en zorgt ervoor dat de aarde qua uiterlijk altijd zal blijven veranderen. Maar ook de beweging van de aardkorstplaten speelt hierbij een niet geringe rol.
Gesteente wordt als het ware gevouwen waarbij een heuvel of berg ontstaat
Als er bij de rand van een continent zo´n plaat onderduikt dan schuift een deel van de zeebodem op deze continentale plaat en vouwt hierbij dit gesteente als het ware op. Dit kun je vergelijken met een vloerkleed wat wordt opgeschoven alleen dan is dit proces `iets` groter. Op deze manier is bijvoorbeeld het Andesgebergte aan de westkust van Zuid-Amerika ontstaan. Daarom is het ook mogelijk om bovenaan op een bergtop fossielen aan te treffen zoals versteende zeedieren. Door de beweging van deze platen worden deze fossielen soms wel duizenden meters de hoogte ingedrukt. Dit `opvouwen` gaat vaak gepaard met intensief vulkanisme. De onderduikende plaat die onder de grond verdwijnt smelt weg in de diepte. Hierbij komen de smeltende lichtere bestanddelen waar naar boven en breken op termijn weer door de aardkorst heen. Op deze manier zijn in het gebied van de Centrale Andes duizenden meters steenlagen achtergelaten door vulkanen die vroeger actief waren.
Het verschuiven van continenten
Als twee continenten op elkaar botsen waardoor er in feite 1 groot continent ontstaat dan worden hier ook de randen tot bergen gevouwen. Door dit verschijnsel ontstond bijvoorbeeld de Himalaya omdat hier het Indische subcontinent drukte tegen de Euraziatische plaat. De Alpen konden gaan groeien dankzij het botsen van Europa tegen Afrika aan.
Bergen komen maar kunnen ook weer gaan
In de geschiedenis van onze aarde zijn deze processen natuurlijk vaak voorgekomen omdat de continentale platen sporen van vroeger ontstane bergen dragen. Veel van deze vroeger ontstane bergen zijn echter allang weer plat geworden. Alleen de bergen die in de laatste tijd zijn gevormd zullen nu nog bestaan. 400 miljoen jaar geleden werd de Caledonische bergketen gevouwen wat tegenwoordig van Schotland via West-Scandinavië tot aan Spitsbergen doorloopt. Dit hoort ook bij een gedeelte van het Appelachengebergte in het noordoosten van Noord-Amerika. 250 miljoen jaar geleden ontstonden onder meer het Duitse middelgebergte de Harz, het Ertsgebergte, het Zwarte Woud en het Thüringer Woud. Deze middelgebergtes hebben afgeronde toppen en dat is een bewijs voor hun hoge leeftijd. De Alpenpieken zijn spitser van vorm en dus veel minder oud. De Alpentoppen groeien `slechts` nog maar ruim 50 miljoen jaren.
Door het schuiven van platen worden ook zeeën en oceanen gevormd
De platentektoniek laat de continenten naar elkaar toe drijven maar drijft ze ook juist van elkaar af. Eerst wordt er een tektonische vallei gevormd wat ook wel slenk of graben wordt genoemd wat bijvoorbeeld het geval is bij de huidige Oost-Afrikaanse slenk. Zo´n slenk kan wel meer dan 1000 kilometer breed worden tot er uiteindelijk aan 1 kant de zee wordt binnengedrongen en zo langzaam maar zeker een schiereiland wordt gevormd. Deze zeearm wordt langzaam steeds breder en langzaam drijven de twee nieuwe delen van het continent uit elkaar. Op deze manier ontstond zo'n 100 miljoen jaar geleden de zuidelijke Atlantische Oceaan, toen Afrika en Zuid-Amerika zich van elkaar scheidden. Nu kan er met behulp van computers worden gekeken hoe de verschillende bewegingen van deze platen kunnen worden geïnterpreteerd. Er kunnen zelfs berekeningen worden gemaakt voor de (verre) toekomst.