.png)
De huismus wordt in de volksmond ook wel gewoon mus genoemd. In talloze tuintjes zijn deze leuke zangvogeltjes te bewonderen, want ze kunnen in principe prima leven naast de mens, want ze broeden vrijwel overal waar de mens ook woont. Wie kent niet het kenmerkende getsjilp van de mus en dat typische gehip door onze tuinen? Het gaat alleen helemaal niet zo goed met de huismus en ze staan dan ook vermeld op de Rode Lijst van Bedreigde Diersoorten. De teruggang wordt grotendeels veroorzaakt door de huiskat. Maar ook de afname van broedplekken en/of schuilplekken zorgt ervoor dat het steeds slechter gaat met de mussen. De populatie huismussen is sinds 2004 ruwweg gehalveerd en er zijn naar schatting nog ruim 500.000 broedparen in ons land, maar gelukkig blijft dat aantal momenteel redelijk stabiel.
Mussen broeden in losse kolonies en zo'n kolonie kan wel honderden broedsels bevatten. Het mannetje en het vrouwtje bouwen samen aan het nest wat voornamelijk bestaat uit grassprietjes, takjes en wortels. De bekleding van een nest bestaat vaak uit paardenhaar, schapenwol, mos maar kan ook menselijk materiaal zoals wol, katoen, andere stoffen en zelfs tissues bevatten. Ze kunnen onderling ook flink vechten om een nest. In het voorjaar bevat het broedsel van de mus 4 tot maximaal 6 eieren. Na een broedtijd van 11 tot 12 dagen komen de eieren uit. De huismus kan wel 2 tot 3 legsels per broedseizoen hebben.
Na zo'n 16 dagen vliegen ze uit maar worden ze nog regelmatig bijgevoerd door hun ouders. 75% tot 80% van de jongen haalt echter het eerste jaar niet. De oorzaak is vaak het gebrek aan ervaring om voedsel te zoeken. U kunt het nest van dit leuke vogeltje vooral vinden onder dakpannen, in scheuren en gaten van huizen en gebouwen en natuurlijk in speciale mussenkasten. Ze kunnen alleen de scheuren en gaten in huizen steeds moeilijker bereiken omdat huizen steeds beter worden geïsoleerd. In de winter wordt het nest als schuilplaats gebruikt.
Huismussen kunnen tot 14,5 centimeter groot worden en worden zo'n 30 tot 35 gram zwaar. Ze eten voornamelijk insecten, zaden, plantendelen en zelfs huishoudelijk afval. Ze hebben in principe een vaste standplaats en dat houdt in dat ze altijd rondom een bepaalde plek bivakkeren. De huismus is grijs/bruin van kleur. De mannetjes zijn echter bruiner en zwarter getekend dan de vrouwtjes.
De mus is een inheemse vogel en vliegen dus niet naar het zuiden als het kouder wordt. Behalve in Nederland komen ze ook voor in geheel Europa, maar het aantal broedparen wordt dus helaas wel minder. Groepen mussen kunnen soms behoorlijk luidruchtig zijn. Ze zijn sterk gericht op de mens, maar de mens is helaas mede de veroorzaker van de achteruitgang van dit leuke vogeltje. De mus is het meest bekende vogeltje van Nederland en verdient het absoluut om te worden beschermd!